به طور کلی چهار روش برای ارزیابی کیفیت سود به شرح زیر مطرح است :

1) روش مبتنی بر مربوط بودن با ارزش سهام :  در این روش ارتباط بین مقادیر مختلف سود و قیمت سهام (بازار) به کمک رگرسیون اندازه­گیری می­شود. هر چه میزان ضریب همبستگی تعدیل شده  بیش­تر باشد، سود متغیر مرتبط­تری با ارزش است ( بارس و همکاران[1]، 2001).

2) روش مبتنی بر محتوای اطلاعاتی :  در این روش ارتباط بین تغییرات قیمت یا بازده سهام، با سطوح یا تغییرات غیرمنتظره­ی مقادیر مختلف سود به کمک رگرسیون اندازه­گیری می­شود. هر چه میزان ضریب همبستگی تعدیل شده به یک نزدیک­تر باشد، نشان دهنده­ی بار اطلاعاتی بیش­تری است.

3) روش مبتنی بر توانایی پیش بینی :  در این روش مهم آن است که مقادیر گذشته سود بتواند مقادیر آینده را پیش بینی کند. هر چه میزان قدر مطلق میانگین خطای پیش بینی کمتر باشد، آن مقدار توانایی پیش­بینی بیش­تری دارد.

4) روش مبتنی بر سود اقتصادی :  در این روش بیش­تر معیارهای مبتنی بر پیش­بینی هزینه­ی سرمایه       مدنظر قرار می­گیرد. استنباط این است که این ارقام کیفیت بالاتری نسبت به سود حسابداری دارند. معیار ارزش افزوده اقتصادی از جمله معیارهایی است که بر این روش اتکا دارد (کارنل و لاندسمن[2]، 2003).

ارقام سود از طریق انتخاب­های مدیران و حسابداران بین اصول پذیرفته شده حسابداری و قضاوت­های شخصی مدیران در مورد رویه­های به کارگرفته شده برای ثبت اطلاعات حسابداری تحت تاثیر قرار می­گیرد. گاهی اوقات مدیریت بنگاه اقتصادی از انتخاب­های حسابداری برای دستکاری سودها و گمراه کردن  کاربران بهره می­گیرد. افزون بر این، مدیران ممکن است عناصر سودها را برای بهتر از واقع نشان دادن وضعیت بنگاه اقتصادی دستکاری کنند و با این کار کیفیت سود گزارش شده را به حداقل می­رسانند، زیرا کسانی که برای تصمیم­گیری­های خود به سودهای مزبور اتکا می­کنند، دچار اشتباه شده و تحلیل­گران مالی نیز  نمی­توانند پیش­بینی صحیحی از توان سودآوری بنگاه اقتصادی در آینده انجام دهند. سیگال[1] (1979) معتقد است ارقام سود باید صداقت، قابلیت اطمینان و قابلیت پیش­بینی داشته باشند. صداقت یعنی باید به دور از هر گونه پیش­داوری و دستکاری برنامه­ریزی شده برای مطلوب نشان دادن وضعیت بنگاه اقتصادی باشند و قابلیت اطمینان نیز یعنی اینکه ارقام سودهای گزارش شده باید ارزیابی درستی از قدرت سودآوری شرکت ارایه دهند و نیز بتوان از طریق آنها روند سود آوری آینده را پیش­بینی نمود.

کیفیت سود را می­توان به سه دسته­ی پایداری سود، سطوح ارقام تعهدی و سود منعکس کننده­ی معاملات اقتصادی مربوط، تقسیم کرد. پایداری سود به معنی تکرارپذیری (استمرار) سود جاری است. هر چه پایداری سود بیش­تر باشد، یعنی شرکت توان بیش­تری برای حفظ سودهای جاری دارد و فرض می­شود کیفیت سود شرکت نیز بالاتر است. سطوح ارقام تعهدی نیز با کیفیت سود رابطه­ی معکوس دارد، زیرا هر چه میزان ارقام تعهدی سود بیش تر باشد، کیفیت سود شرکت کاهش می­یابد. هم­چنین، هر چه سود حسابداری که گزارش می­شود منعکس کننده­ی معاملات واقعی اقتصادی موجود باشد به همان اندازه کیفیت سود نیز افزایش می­یابد ( مک نیچالس[2]، 2002). 

سود یکی از اساسی­ترین عناصر صورت­های مالی است که همواره مورد توجه قرار گرفته است و از آن بهعنوان معیاری برای ارزیابی تداوم فعالیت، کارآیی و بازنگری ساختار قراردادهای نمایندگان واحد اقتصادی یاد می­شود. شواهد نشان داده است که سود حسابداری شاخص خوبی برای بازده­های سهام و پیش بینی   جریان­های نقدی آینده است، اما به دلیل استفاده از محدودیت­های محافظه­کاری و اهمیت در تعیین سود حسابداری، برخی از تحلیل­گران به این نتیجه رسیدند که سود اقتصادی نسبت به سود حسابداری، شاخص بهتری برای پیش­بینی جریان­های نقدی آینده است. سود اقتصادی نیز اولین بار توسط آدام اسمیت تعریف شد و سپس این تعریف توسط هیکس (1939) بسط داده شد. او سود را مبلغی تعریف کرد که شخص     می­تواند طی یک دوره مصرف کند و در آخر دوره دارای همان رفاهی باشد که در اول دوره داشته است.

نظریه کیفیت سود برای اولین بار توسط تحلیل­گران مالی و کارگزاران بورس مطرح شد، زیرا آنان احساس می­کردند سود گزارش شده قدرت سود را آن چنان که در ذهن مجسم می­شود نشان نمی­دهد. آنان دریافتند که پیش­بینی سودهای آینده بر مبنای نتایج گزارش شده، کار مشکلی است. افزون بر این، تحلیل­گران فهمیدند که تجزیه و تحلیل صورت­های مالی شرکت­ها به دلیل نقاط ضعف متعدد در اندازه­گیری اطلاعات حسابداری کار مشکلی می­باشد. سوال اساسی این است که چرا تحلیل­گران مالی در ارزیابی خود از سود خالص گزارش شده و یا سود هر سهم شرکت (بدون تعدیل ) استفاده نمی­کنند و جانب احتیاط را رعایت   می نمایند. پاسخ این است که در تعیین ارزش شرکت نه تنها به کمیت سود، بلکه باید به کیفیت آن نیز توجه شود. منظور از کیفیت سود، زمینه بالقوه­ی رشد سود و میزان احتمال تحقق سودهای آتی است. به بیان دیگر، ارزش یک سهم تنها به سود هر سهم سال جاری شرکت بستگی ندارد بلکه به انتظار از آینده شرکت و قدرت سود آوری سال­های آینده و ضریب اطمینان نسبت به آن بستگی دارد.